Θεσσαλονίκη, στα... ΛΑΔΑΔΙΚΑ! "Στα Λαδάδικα πουλάν αυτό που θες... "

Εικόνες από την παλιά αγορά της Θεσσαλονίκης ξετυλίγονται με μια βόλτα στα παραδοσιακά Λαδάδικα. Περιδιαβάζοντας στα πλακόστρωτα δρομάκια, πλάι στα διατηρητέα κτίρια με τις χρωματιστές προσόψεις, η αίσθηση του χρόνου χάνεται. Τα βήματα οδηγούν στο λιμάνι, όπου κάθε χρόνο τις ημέρες του Νοεμβρίου στήνεται το ιδανικό κινηματογραφικό σκηνικό.

Περπατάς πλάι στα παλιά διώροφα κτίρια με τα μεγάλα ορθογώνια παράθυρα και ο νους τρέχει σε άλλες εποχές. Κάποτε στο ισόγειό τους στεγάζονταν τα μαγαζιά και οι αποθήκες, όπου φυλάσσονταν το λάδι και άλλα προϊόντα που έδωσαν στην παλιά αγορά του λιμανιού την ονομασία της. Εδώ γινόταν όλο το χονδρεμπόριο της περιοχής από τα τέλη του 19ου αιώνα αλλά μετά την πυρκαγιά του 1917 έμειναν μόνο οι λαδάδες. Από τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αι. στη συνοικία υπήρχαν...

οίκοι ανοχής, οι οποίοι άρχισαν να κλείνουν μετά τον σεισμό του ΄78. Σιγά σιγά οι αποθήκες και τα μαγαζιά εγκαταλείφθηκαν και τη δεκαετία του ΄80 η περιοχή έμοιαζε ερειπωμένη.
Το σεργιάνι ανάμεσα στα αποκαταστημένα παλιά οικήματα αποκαλύπτει πως αυτά τα θαυμάσια δείγματα αρχιτεκτονικής των τελών του 19ου αι. σώθηκαν από την κατεδάφιση. Η Πλατεία Μοριχόβου σφύζει από ζωντάνια όλες τις ώρες της ημέρας, χάρη στα εστιατόρια, τις καφετέριες και τα μπαράκια που λειτουργούν εδώ. Τα Λαδάδικα κηρύχτηκαν ιστορικός τόπος και έγιναν συνώνυμο της νυκτερινής διασκέδασης.

Ακολουθείς τα πλακόστρωτα και οι χρωματιστές προσόψεις των κτιρίων με τις τούβλινες λεπτομέρειες αναδίδουν έντονα την ατμόσφαιρα της παλιάς Θεσσαλονίκης. Συνεχίζεις στη μικρότερη Πλατεία Δημάρχου και από εκεί με το μυαλό πλανεμένο από το ταξίδι σου στο παρελθόν ξαναγυρίζεις στην καθημερινότητα και την κεντρικότερη οδό της πόλης, την οδό Τσιμισκή.

Στα νοτιοδυτικά του ελληνορωμαϊκού κέντρου της Θεσσαλονίκης, από την πλατεία Δικαστηρίων και τη διασταύρωση των δυο πιο σημαντικών δρόμων της, της Εγνατίας και της Βενιζέλου, και μέχρι το λιμάνι, αναπτύχθηκε από τα χρόνια της Βυζαντινής και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας η κεντρική αγορά της νεότερης πόλης με τις αγορές και τα παζάρια.
Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, η αγορά γίνεται το λειτουργικό της κέντρο, σημείο συνάντησης όλων των κατοίκων της πόλης αλλά και επαφής ξένων και ντόπιων. Μετά τα μέσα του 19ου αιώνα γκρεμίζονται τα παραλιακά τείχη και στα 1866 κατασκευάζεται το σιδηροδρομικό δίκτυο. Τότε αρχίζει στην περιοχή η εγκατάσταση εμπορικών και ναυτιλιακών εταιριών και κρατικών μονοπωλίων ενώ με την κατασκευή του νέου λιμανιού συγκεντρώνεται εδώ το εμπόριο λαδιού-σιτηρών-αποικιακών.

Στα τέλη του 19ου αιώνα επήλθε ο λεγόμενος εξευρωπαϊσμός της πόλης, και έτσι στην περιοχή άκμασαν τράπεζες, κτίρια γραφείων, μοντέρνα καταστήματα. Οι οθωμανικές αρχές προχώρησαν σε διανοίξεις, ευθυγραμμίσεις και διαπλατύνσεις δρόμων, για να δημιουργήσουν το χώρο υποδοχής των καινούργιων υπηρεσιών. Στη διαδικασία αυτή καθοριστικό ρόλο έπαιξε και η πυρκαγιά του 1917. Mέχρι το 1917 εδώ γινόταν όλο το χονδρεμπόριο της περιοχής κι αργότερα έμειναν μόνο οι λαδάδες.
Πήρε το όνομα Λαδάδικα από τα ισόγεια μαγαζιά και τις αποθήκες όπου φύλαγαν τα λάδια και άλλα προϊόντα.
Στα σοκάκια της περιοχής, την εποχή του Α' Παγκοσμίου Πολέμου και αργότερα, υπήρχαν οίκοι ανοχής (εξού και το άσμα «στα λαδάδικα πουλάν αυτό που θες…»). Ήταν σε ακμή ακόμη και μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά άρχισε να φθίνει μετά τους σεισμούς του 1978, καθώς το χονδρεμπόριο έσβηνε, οι αποθήκες εγκαταλείπονταν και στη δεκαετία του '80 η εικόνα των ερειπωμένων κτιρίων ήταν τραγική.Η γειτονιά έγινε κακόφημη και δύσκολα μπορούσε κάποιος να περάσει από εκεί τη νύχτα, παρ' όλο που βρίσκεται στο κέντρο της πόλης.
Το 1985 η περιοχή των Λαδάδικων κηρύχτηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού ιστορικός τόπος, διατηρητέο μνημείο και απαγορεύτηκε το κτίσιμο πολυκατοικιών. Ύστερα από μελέτες αποφασίστηκε η διάσωση των κτισμάτων με τη χρηματοδότηση όμως και των ιδιωτών που θα είχαν τη νέα χρήση τους.

Η αναγέννηση των Λαδάδικων ήταν πλέον γεγονός !
Σήμερα, τα παλιά λαδάδικα, οι αποθήκες και οι οίκοι ανοχής, έχουν δώσει τη θέση τους σε μπαράκια, εστιατόρια και ουζερί. Σήμερα τα χαμηλά, το πολύ τριώροφα κτίσματά της αποτελούν τον παλαιότερο πυρήνα του ιστορικού κέντρου της Θεσσαλονίκης.
Από τα τέλη του 20ου αιώνα, το όνομα Λαδάδικα είναι το συνώνυμο της διασκέδασης για την Θεσσαλονίκη. Ήταν και παρέμεινε ο κορυφαίος προορισμός για την βραδινή έξοδο των Σαλονικιών αλλά και γραφικός τόπος, σημείο αναφοράς για τους επισκέπτες.

Φημισμένα εστιατόρια, γραφικές ταβέρνες, πολύχρωμα μπαράκια και club συνυπάρχουν αρμονικά στα πλακόστρωτα στενάκια. Διατηρητέα κτίρια με μεγάλα παράθυρα γεμάτα κόσμο, γέλια, φώτα και χρώματα συνθέτουν ένα μοναδικό κάδρο, τα Λαδάδικα του σήμερα.